รู้หรือไม่ มือเท้าปาก โรคร้ายสำหรับเด็กเล็ก ในหน้าฝน มีวัคซีนป้องกันแล้ว

มือเท้าปาก เป็นโรคติดเชื้อที่พบบ่อยในเด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี และพบมากในช่วงฤดูฝนที่มีความชื้นสูง ซึ่งเอื้อต่อการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุหลักของโรคนี้ ก่อนนั้นอาจจะยังไม่มีวัคซีนในการป้องกัน ได้แต่รักษาตามอาการ และคอยป้องกันเท่านั้น แต่รู้หรือไม่ว่าตอนนี้ได้มีการคิดค้นและพัฒนาวัคซีนในการป้องกันโรคมือ เท้า ปากนี้แล้ว

มือเท้าปาก สาเหตุและอาการของโรค

โรคมือ เท้า ปาก (Hand, Foot, and Mouth Disease หรือ HFMD) เกิดจากไวรัสในกลุ่ม Enterovirus โดยมีสายพันธุ์ที่พบบ่อยคือ Coxsackievirus A16 และ Enterovirus 71 (EV71)  ซึ่งการแพร่กระจายเชื้อนั้น จะแพร่กระจายผ่านการสัมผัสโดยตรงกับน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ หรืออุจจาระของผู้ป่วย ไวรัสนี้สามารถติดอยู่บนของใช้ส่วนตัว ของเล่น หรือพื้นผิวที่ผู้ป่วยสัมผัส ทำให้เกิดการติดเชื้อต่อกันได้ง่าย โดยส่วนใหญ่แล้วสถานที่ที่เด็กๆ อยู่รวมกันมักจะแพร่เชื้อได้ดี เช่น โรงเรียนอนุบาล ศูนย์รับเลี้ยงเด็ก รวมไปถึงสนามเด็กเล่นต่าง ๆ เป็นต้น

อาการของโรคมือเท้าปาก

1. มีไข้สูง มักเป็นอาการเริ่มแรก และเป็นในช่วง 1-2 วันแรก

2. มีแผลในช่องปาก ทั้งบริเวณลิ้น กระพุ้งแก้ม รวมไปถึงบริเวณเหงือก ซึ่งทำให้เจ็บปากและเบื่ออาหาร ไม่อยากรับประทานอะไร

3. มีผื่นหรือตุ่มน้ำใสเล็กๆ มักพบที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า และบางครั้งพบที่บริเวณก้น ขา หรือข้อศอก และอาจมีตามลำตัว ผื่นอาจไม่คัน แต่ก็อาจจะทำให้เจ็บได้

4. อาการอื่น ๆ มักมีอาการเบื่ออาหาร เจ็บคอ อ่อนเพลียร่วมด้วย

วัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก

โรคมือ เท้า ปากส่วนใหญ่ มักจะหายได้เองในเวลา 7-10 วัน ซึ่งในปัจจุบันยังไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับโรคมือ เท้า ปาก การรักษามุ่งเน้นที่การบรรเทาอาการ

• ให้ยาลดไข้ ยาแก้ปวด

• ให้ผู้ป่วยดื่มน้ำมากๆ เพื่อป้องกันการขาดน้ำ

• การรักษาแผลในปากเพื่อบรรเทาอาการเจ็บปาก
  

แต่ในกรณีที่ติดเชื้อ Enterovirus 71 (EV71) ถึงแม้ว่าจะไม่ได้พบบ่อย แต่หากเป็นการติดเชื้อนี้ ก็อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ สมองอักเสบ หรือหัวใจอักเสบ ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ 

ซึ่งปัจจุบันได้มีการพัฒนาวัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก สายพันธุ์ Enterovirus 71 (EV71) หรือเรียกสั้นๆ ว่า EntroVac จากการศึกษาพบว่า หลังฉีดวัคซีนครบ 2 เข็ม สามารถป้องกันการติดเชื้อมือเท้าปากจากเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 ได้ 97% และสามารถป้องกันความรุนแรงเมื่อติดเชื้อ EV71 ได้ 100%

สิ่งที่ต้องรู้ก่อนฉีดวัคซีน

• เด็กอายุ 6 เดือน - 5 ปี 11 เดือน

• ฉีดวัคซีน 2 เข็ม โดยฉีดห่างกันเข็มละ 1 เดือน

• ป้องกันได้เฉพาะสายพันธุ์ Enterovirus 71 (EV71)

• หากเคยเป็นมือเท้าปาก ต้องหายครบ 1 เดือน ถึงจะฉีควัคซีนป้องกันได้

วัคซีนนี้เป็นวัคซีนเชื้อตาย สามารถใช้ร่วมกับวัคซีนอื่นๆ ได้ อาจมีผลข้างเคียงอยู่บ้าง เช่น บวม แดง เจ็บบริเวณที่ฉีด และอาจมีไข้ แต่ยังไม่มีการพบภาวะแทรกซ้นรุนแรง

อย่างไรก็ตาม การฉีดวัคซีนชนิดนี้ ไม่ได้สามารถป้องกันการติดเชื้อมือเท้าปากสายพันธุ์อื่นๆ ดังนั้นนอกจากการฉีดวัคซีนป้องกันความรุ่นแรงของเชื้อแล้ว ควรป้องกันโรคนี้ทางอื่นด้วย- การรักษาความสะอาด ล้างมือบ่อยๆ โดยเฉพาะหลังใช้ห้องน้ำ- ทำความสะอาดของเล่นและสิ่งของที่เด็กใช้ร่วมกัน- หลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย แยกผู้ป่วยออกจากเด็กที่ยังไม่ป่วยแม้ว่าไม่ได้ช่วยให้ไม่ติดเชื้อ แต่ก็ช่วยลดความรุ่นแรง ลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ได้นั่นเอง

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลไทยนครินทร์